Büyüme, üreme, kemik ve diş gelişimi için olmazsa olmaz… Vücudumuz için de vazgeçilmez… Retinol (hayvansal gıda) ve karoten (bitkisel gıda) olarak ikiye ayrılan A vitamini, yağda erir ve enfeksiyonlara karşı direnci artırır. A vitamini, ısıya ve pişirmeye karşı da dayanıklıdır.
A vitamininin faydaları
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Kemik, diş ve diş eti gelişimine yardımcı olur.
- Gece körlüğüne karşı etkilidir ve göz bozukluklarının tedavisine yardımcı olur.
- Bazı kanser türlerine karşı etkin rol oynar.
- Deri, tırnak ve saçların sağlıklı olmasını sağlar.
Hayvansal gıdalarda daha çok bulunan A vitaminini bitkisel gıdalardan alabilirsiniz. A vitaminin bulunduğu besinler şöyle sıralanabilir:
- Hayvansal gıdalar: Karaciğer, balık yağı, süt, tereyağı, yumurta, böbrek, peynir, yoğurt.
- Bitkisel gıdalar: Ispanak, maydanoz, mercimek, pırasa, brokoli, pazı, kabak, havuç, patates, kavun, kırmızı biber, greyfurt, bezelye, karpuz.
A vitamini eksikliği nasıl belirti verir?
Bu besinler az tüketildiğinde a vitamini eksikliği görülür. Ancak A vitamini eksikliği sık görülen bir durum değildir. Ancak gebelik ve emzirme döneminde A vitamini eksik alınabilir. Anne sütüyle yeterince beslenemeyen bebeklerde A vitamini eksikliği görülebilir. A vitamini eksikliğinde sıklıkla görülen belirtiler şöyledir;
- Bağışıklık sistemi zayıfladığı için enfeksiyon hastalıklarına yakalanma sıklığı artar.
- Çocuklarda normal büyüme ve gelişme sağlanamayabilir.
- A vitamini eksikliği sindirim organlarını kötü yönde etkiler.
- Aşırı cilt kuruluğu görülür.
- Göz aşırı kurur.
- Demir eksikliğine neden olabilir.
- Gece körlüğü oluşabilir.
- Kemik ve dişler zayıflar.
- Göz, burun, sinüs, orta kulak, ağız, akciğer ve idrar yolu enfeksiyonları artarken, epitel doku sertleşir.
A vitamini fazlalığı
A vitamini eksikliği olduğu gibi fazlalığı da görülebilir. A vitamini fazlalığı; baş ağrısı, cilt kuruluğu, kusma, yorgunluk, kalitesiz uyku, saç dökülmesi, sinir sisteminde hasar, eklem ve kemik ağrılarına neden olabilir. A vitamini fazlalığı aynı zamanda hamile kadınlarda riskli doğum oranının artmasına yol açar.
Bazı araştırmalara göre, fazla miktarda A vitamini ve beta-karoten takviyesi almak; menopoz sonrası kadınlarda kalça kırığı riskini artırıyor.
Günde 10.000 IU'dan fazla A vitamini alan kadınların doğurduğu her 57 bebekten birinde malformasyon tespit edilmiştir. Yine bir başka araştırmada sigara içen kişilerde günde 20 mg ek beta-karoten alanlarda akciğer kanseri riskinin yüzde 18 arttığı görülmüştür.
Bu çalışmada günde 30 mg beta-karoten ve 25.000 IU A vitamini alımının akciğer kanseri, kardiyo-vasküler ölüm ve ortalama ölüm sıklığındaki artışa neden olabileceği ileri sürülmüştür. Bu nedenlerle A vitamini kullanmadan önce uzman bir doktora başvurmak gerekir.
Günlük A vitamini ihtiyacı ne olmalı?
Hayvansal gıdalardan alınacak günlük A vitamini ihtiyacı şöyledir:
- Erkeklerde 1000 mcg
- Kadınlarda 800 mcg
- Yenidoğanlarda 375 mcg
- 1-3 yaş grubu çocuklarda 400 mcg
- 7-10 yaş grubu çocuklarda 700 mcg
