Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 21 Şubat’ı, 1999’dan beri Uluslararası Anadil Günü ilan etti. Uluslararası uzlaşıyı, kültürel çeşitliliği ve çok dilliliği desteklemek için her 21 Şubat’ta ana diline dikkat çekmek için çeşitli etkinlikler yapılıyor.
UNESCO raporuna göre dünyada 2 bin 500, Türkiye’de ise 18 dil kaybolma tehlikesi yaşıyor. Türkiye’de çok sayıda ana dil olmasına rağmen, Türkçe dışındaki dillerde eğitim 5. sınıfta seçmeli ders olarak okutuluyor. Bu diller de, Abazaca, Adığece, Kurmançi ve Zazaki.
Pedagog ve Psikolojik Danışman Duygu Çataltaş Çalışır ana dilin önemini şöyle açıklıyor: “Ana dil en başta anne çocuk arasındaki iletişimin sağlanması, duygu ve düşüncelerin ifade edilebilmesi, toplum içi iletişimin kurulabilmesi açısından önemlidir. Ana dil iletişim dışında kültürel taşıyıcılık da yapar.
Aile ve yakın çevreden öğrenilen yemekler, ninniler, türküler de ana dil ile nesilden nesile aktarılır. Bu nedenle ana dilin öğrenilmesi ve günlük yaşamda kullanılabilir duruma gelmesi önemlidir.”
Çalışır ana dilinde eğitim yapılmasının önemiyle ilgili de şöyle konuştu: “Ana dil toplumun çoğunluğu tarafından kullanılan resmi dilden farklı olduğunda kişinin toplumla iletişim kurmasında kısıtlılık yaratmaktadır.
Resmi dili hiç bilmeyen bir çocuğa, bu dilde eğitim vermek öğrenme ve başarıyı olumsuz yönde etkileyebilir. Ana dilinde eğitim alan çocuk ise öğrenme ve başarı açısından avantajlı görülebilir.
Ancak öğrenme ve başarı sadece ana dilde eğitim almaya bağlı değildir. Bu nedenle de ‘Ana dilinde eğitim alan çocuk başarılı, ana dilinde eğitim almayan çocuk başarısız olur’ şeklinde bir yorum ve genelleme yapmamak gerekir.”
Anadil Günü’nün Tarihçesi
Anadil Günü’nün tarihi, 1952’de Pakistan’da Urdu dilinin Bangladeş halkının da resmi dili olduğunu deklare etmesine tepki olarak ortaya çıkan, Bengal Dil Hareketi eylemleri ve bu eylemlerin şiddetle bastırılmasına dayanıyor.
21 Şubat 1952, Bangladeş’in başkenti Dakka’da, Bengal Dil Hareketi üyesi çok sayıda öğrencinin Bengal alfabesiyle yazabilme ve Pakistan’ın Bengal dilini de resmi dil olarak tanıması talepleriyle yapılan bir protesto sırasında katledildikleri gündür.
Ana Dile Kamusal Koruma Gerekli
Halkların Demokratik Kongresi Eş Sözcüleri Gülistan Koçyiğit ve Ertuğrul Kürkçü tarafından 21 Şubat Uluslararası Anadil Günü’ne dair yapılan açıklamada,
“Halklarımızın Uluslararası Anadil Günü’nü kutlarken Türkiye ve Kürdistan’ın savaş ortamından çıkartılması, sorunlarımızın müzakere ve barışla çözüm yolunun açılabilmesi için tüm halklarımızı hepimizin dilleri ve kültürlerinin özgürlüğü için birleşmeye ve barış talebini yükseltmeye çağırıyoruz.” denildi.
Açıklamada, kamusal olanaklardan adil bir biçimde yararlandırılmayan, okula, medyaya, dil kurumlarına, sanat kuruluşlarına sahip olmayan hiçbir ana dilin yalnızca halkın çabalarıyla varlığını sürdürmesinin düşünülmeyeceği belirtildi.(Evrensel)
