Çalgıcıları isyan ettiren sahte dolarlar düğün mağazalarında “Çalgıcı Doları” adı ile demet ile satılmaya başlandı. Dolar kıymete binince sahtesine rağbet arttı.
Türk düğünlerindeki oyunlarda para saçma geleneği paraların piyasa değerine göre değişkenlik gösteriyor. Türk lirasından 6 sıfır atılmadan önce en düşük TL olan 1 milyonluklar en fazla havaya saçılan paralar arasında yerini alırken TL’den 6 sıfır atılıp en küçük kağıt banknot olan 5 TL kıymete binince düğünlerde 1 Dolar saçılmaya başlandı. Dolatın hızlı yükselişinin ardından düğünlerde dolar saçma geleneği düğün sahiplerinin cebini yakmaya başlayınca düğünlere özel sahte dolar basıldı.
Çalgıcıların neşesini kaçıran bu durum çeyiz mağazalarının işlerini yoğunlaştırdı ve düğünlerde kınadan bindallıya, hediyelik yazmadan sahte dolara kadar her şey çeyiz mağazalarında satılmaya başlandı.
“HEM HESAP YAPAR HEM HAVA ATARIZ”
Devrin ekonomi devri olduğunu ve orkestraların düğüne zaten para ile geldiğini belirten Karadeniz Çeyiz’in çalışanlarından Merve Durmaz, sahte doların demetinin 5 TL’den satıldığını belirterek “Düğün sezonunda en çok sorulan kına gecesi malzemelerinden biri sahte dolarlar oldu. Adı da ‘Çalgıcı Doları’ olarak söyleniyor.
Müzisyenlerin neşesini kaçırsa da sahte dolarlar düğün sahiplerini neşelendiriyor. Hem hesaba uygun, hem de gösterişe müsait. Aslında alan da satan da memnun” diye konuştu.
“BİLGİSAYAR ÇIKTI, HÜNER BOZULDU”
Eskiden paranın oynayanın ve çalanın maharetine göre çevrildiğini belirten Karadeniz Çeyiz’in yetkililerinden Murat Çolak, “Şimdi bilgisayar sayesinde herkes müzisyenlik yapabiliyor. Yani bilgisayarın mahareti ustaların açığını kapatır oldu. Bu da düğünlerde para çevirme ve saçma geleneğini değiştirdi.
Bir zamanlar peçete saçma ve tabak kırma adeti çıkmıştı. Bu çok tutmadı. TL değersiz iken herkes TL saçardı, TL değerlendi vatandaş Dolara yöneldi. Şimdi Dolar da kıymetlenince vatandaş sahte dolar alıyor. Sahte dolar düğün evinde çalgıcılar tarafından tekrar tekrar para ile satılıyor. Bu sayede düğün meydanlarında gerçek para zayiatı da azalmış oldu” dedi.
“OĞLAN BABALARI SAHTE DOLARLA ÇİFTE DÜĞÜN YAPIYOR”
Para saçma geleneğinin Yörük düğünlerinde daha yaygın olduğunu ve eş, dost, akraba oynadığında da para çevirmenin oynayan kişiye saygı ve sevgi göstergesi olarak görüldüğünü belirten Yenipazar Çavdar Köyü sakinlerinden Akif Onat, “Eskiden çalgılı düğünlerde gider hanesinin önemli bir miktarını orta yerde oynayan kişilere basılan para oluştururdu.
Hele düğünlerde oğlan babaları eşe dosta, hısım akraba herkese para basmak zorunda kalıyordu. Birine para döndürüp diğerine döndürmediğinde de laf söz oluyor. Sahte dolar çıktı. Şimdi erkek babaları çifte düğün yapıyor.
Herkese bol keseden para çevirip herkesin gönlünü alabiliyoruz. Nasıl olsa destesi 5 lira. Çalgıcılara özel sahte parayı basmayı akıl edenlere teşekkür ediyoruz” diye konuştu. (İHA)
