Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Eğitim Fakültesi Fen ve Matematik Eğitimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Kalkan tarafından yapılan TÜBİTAK 4004-4005 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları Destekleme Programı kapsamında 'Yaşadığım Gezegeni Öğreniyorum VI' projesi OMÜ tarafından da destekleniyor.
2011 yılında Avrupa’da ilk defa yapılan projenin bu yıl 6’ıncısı düzenleniyor. 36 ilden 4 bin 300 öğrencinin katılımı ile saat 12.05’te Hakkari’den başlayan etkinlik saat 13.04’te İzmir’de bitiyor. Öğrencilerin bir çubuk ve çubuğun gölge boyu ile dünyanın çevresini ölçen öğrencilerin, bilime olan ilgisin artırılması amaçlanıyor. Projeyi örnek alan çeşitli Avrupa ülkeleri önümüzdeki günlerde benzer projeleri ülkelerinde bilim şölenleri olarak uygulayacak.
Muğla'dan etkinliğe katılan Yönelt İlkokulu öğrencileri eskiçağ Eratosthenes dönemi kıyafetleri giyerek ölçümlerini yaptı. Minik öğrenciler ölçümlerini yüzde 1 hatayla gerçekleştirirken, dünyanın da yuvarlak olduğunu gördü.
Proje ve etkinlik hakkında bilgi veren hakkında bilgi veren Prof. Dr. Hüseyin Kalkan, "İnsanoğlu var olduğu günden beri üzerinde yaşadığı dünyayı merak etmiş, onu tanımaya, temel işleyiş mekanizmasını algılamaya ve kendi yaşamını kolaylaştıracak şekilde onu kullanmaya çalışmıştır.
Bu süreç, doğa bilimlerinin ortaya çıkmasında ve gelişmesinde en büyük tetikleyici nedenlerden biri olmuştur. En eski bilim dallarından biri olan astronomi, insanın kendisini ve çevresini anlama sürecine çok büyük etkisi olmuştur.
Temel bilimler eğitiminin ayrılmaz bir parçası olan astronomi, M.Ö. 4000’lerden başlayarak günümüze değin sürekli olarak doğa-insan ilişkisinin odağında yer alarak, tarihsel süreç içinde temel bilimlerin ortaya çıkışında ve gelişiminde lokomotif rolü oynamıştır.
Bu sürecin en önemli aktörlerinden biri olan Eratosthenes (M.Ö. 276), bir çubuk ve çubuğun oluşturduğu gölge boyunu kullanarak dünyanın şeklini, boyutlarını ve evrendeki konumunu, günümüz modern teknikleriyle ölçülen değerlere yakın sonuçlarla belirlemiştir. Bu felsefeye uygun olarak hazırlanmış ’Yaşadığım Gezegeni Öğreniyorum VI’ başlıklı proje, 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları Destekleme Programı kapsamında TÜBİTAK ve OMÜ tarafından desteklenmektedir.
Proje, ülkemizin her köşesinden yaklaşık 72 ortaokul öğretmeni ile birlikte bu öğretmenlerin görev yaptığı okullarda yaklaşık 4 bin 300 öğrencinin katılımıyla büyük bir bilim şöleni şeklinde gerçekleştirilmiştir.
Ayrıca bu büyük bilim şölenine 30 Temmuz-03 Ağustos 2018 tarihleri arasında OMÜ gerçekleştirilen Astronomi Modelleriyle Öğretmen Eğitimi başlıklı TÜBİTAK projesine gönüllü olarak katılan 36 öğretmenimiz sayesinde projenin yaygın etkisi artmıştır” dedi.
'Yaşadığım Gezegeni Öğreniyorum VI' projesindeki temel amacın katılımcıların temel astronomi alanında farklı uygulamalı etkinliklerle bu alandaki bilgilerini geliştirmek, doğaya ve evrene karşı olan ilgilerini artırmak, temel fen kavramları ile ilgili öğrenme zorluklarını en aza indirmek, gençlere fen bilimlerini sevdirerek onları geleceğin Türkiye’sinin bilim insanı adayları olmaları için cesaretlendirmek ve bu amaçla aynı boylamdaki
kuzey ve güney illerinde yaşayan öğrencilerin doğrudan kendi yapmış oldukları ölçüm ve gözlemler ile elde ettikleri bilgileri paylaşmak suretiyle eğitim sisteminde sadece bilgi olarak verilen dünyanın şekli ve boyutlarıyla ilgili kazanımlara ulaşmalarını sağlamak olduğunu anlatan Prof. Dr. Kalkan, “Ayrıca bu proje, etkileşimde bulunduğumuz her nesnenin işleyiş mekanizmasının ve yasalarının olduğuna dair bir farkındalık oluşturacak ve kavranması zor olduğu düşünülen bu yasaların aslında çok basit yöntemlerle keşfedilmesine yardımcı olacaktır.
Eratosthenes’in dünyanın çevresini ölçme yöntemini, ülkemizin yaklaşık aynı boylamda bulunan kuzey ve güney illerindeki ortaokul öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Bu illerden belirlenen ortaokul öğrencileri aynı anda, kuzey ve güneyde olmak üzere aynı boylamlarda bulunan iki ilde aynı büyüklükteki bir çubuğun oluşturduğu gölgenin boyunu ölçmüşlerdir.
Bu ölçümlerden elde ettikleri bilgilerle, daha önce hep ezber olarak öğrendikleri sayısal büyüklük olan dünyanın çapını, hacmini, yoğunluğunu hesaplayacaklar ve kavramakta zorluk çektikleri ’dünyanın şeklini’ kendi deneyimleri ile öğrenme olanağına sahip olacaklardır. Proje kapsamındaki katılımcılar, temel bilimleri kitleselleştirerek bilgiyi paylaşmaları, ortak bir amaç etrafında birleşmeleri,
farklı illerdeki öğrenci grupları arasında bilimsel olarak ortak arkadaşlıklar oluşturmaları ve bilimsel heyecanlarını sonraki eğitimlerine taşımaları amaçlanmaktadır. Bununla birlikte proje çıktılarındaki sonuçlara bağlı olarak ülkemizin diğer illerine, hatta daha sonra ülkeler arasında güneşin konumuna bağlı olarak tespit edilecek illerdeki ortaokul düzeyindeki öğrencilerin bilgiyi uluslararası düzeyde paylaşarak ortak bir amaç etrafında birleşmeleri tasarlanmaktadır" diye konuştu. İHA
