Erzincan’ın Kemah ilçesindeki Deliçay Nehri üzerinde yapımı durdurulan HES inşaatının yetkilileri, mahkeme kararının peşinden ellerindeki 1300 kg dinamit lokumu ve fünyeyi köylünün maresına gömerek bölgeyi terk etti.
Bölge sakinlerinden bir şirket çalışanının ihbarı ile su yüzüne olaya jandarma el koydu. Kutulardaki dinamitler tek tek gömüldüğü yerden çıkarıldı. Köylülerin anlatımına göre, bundan evvel de şirketin dinamitleri gömdüğü yere suçüstü yapılmış, 12 ton dinamit köylülerce çıkarılarak jandarmaya teslim edilmişti.
Radikal'den Serkan Ocak'ın yaptığı habere göre; Munzur Dağı eteklerindeki Gaban Vadisi’nde bulunan Deliçay üzerine HES yapımı için As Enerji Üretim kuruluşu 2009’da lisans aldı. İlk lisans 20 megavatın altında olduğundan dolayı Erzincan Valiliği’nden ‘ÇED lazım gelen değildir’ kararı alındı. Şirket ruhsatını alarak çalışmaya start verdi.
Şayet şirket daha akabinde HES kapasitesini arttırarak, yeni bir santral, kırma eleme tesisi ve beton santrali kurmak için tekrardan mürracaatta bulundu. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan da ‘ÇED Olumlu kararı’ alındı. Bu karara karşı dava açan köylüler davayı kazandı. HES faaliyetleri durdu.
Oğlukpınar Köyü Muhtarı Cemal Gölçek, Sarıyazı Köyü Derneği’nden Hasan Algül ve Yağca Köyü Muhtarı Ali Bayazıt ile İncedere Köyü Muhtarı Edern Duman’ın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı aleyhine açtığı ‘ÇED pozitif kararı’ iptali davasında, Sivas Yönetim Mahkemesi, telafisi güç zararlar olmamasına adına keşif ve bilirkişi incelemesi yapılana kadar projenin yürütmesini 13 Eylül 2013’te oy birliği ile durdurdu.
İnşaat durduktan akabinde firma ellerindeki patlayıcı malzemeleri gömmeye start verdi. İlk olay mahkeme kararının hemen akabinda 2013 Ekim’de yaşandı.Tutanakla teslim edildi Sarıyazı Köyü Muhtarı Binali Araz’ın anlattıklarına göre, köyle santral karşı karşıya. Firma çalışanlarının dinamitleri gömdüklerini köylüler gördü.
Araz, olayın devamını şu şekilde özetledi: “Gömdükleri yeri giderek kazdık. Jandarmaya tutanakla teslim ettik. Tam 12 ton dinamit vardı. Alay komutanı firma çalışanlarına çok fazla kızdı. “Bu birilerinin eline geçse ne fark eder?” demişti.
Geçenlerde Erzincan’da bu olayı konuşurken bir çalışan ‘ikinci bir yerde daha dinamit gömüldüğünü’ belirtti. Hemen jandarmaya bildirdik. Yer tespiti yapıldı. Geçen hafta jandarma geldi. 1300 kilogramdan çok dinamit çıkarıldı.
” Dinamitlerin köyün mera alanına gömüldüğünü ifade eden Araz, “Orası günlük hayvanların yer aldığı yer. İnsanlar da gelip geçiyor. 100 metre aşağıda piknik alanı var. Ayrıca ziyaret edilen kutsal mekanlarımıza da çok fazla yakın.
Mera alanını işgal etmişler” diye belirtti. Patlatma yapıldığı dönemlerde evlerinin camlarının kırıldığını ifade eden muhtar Araz bunun yanı sıra HES’le alakalı de şunları belirtti: “Nehrin suyu köylüye, tarıma esasen yetmiyor.
65 yaşındayım. Bu yaşıma kadar nehrin suyunun kuruduğunu görmedim. Bu sene 1. ve 2. aylarda alabalıklar kumun üzerinde kalmıştı. Derede tek damla su yoktu. Bir de buraya HES yapıyorlar. Amaçları köylüyü mağdur etmek.
Maaşı ödenmedi, o da ihbar etti Deliçay Platformu’ndan avukat Ümit Altaş, canlı yaşamının nasıl hiçe sayıldığının en iyi örneklerinden bir olduğunu söylediği olayla alakalı şunları anlattı:
“Daha önce de dinamitle alakalı patlatma ve saklama ile alakalı ÇED’de belirtilen hususlara uymuyordu firma. 8 defa haklarında tutanak tutuldu. Şayet günümüze kadar hiç bir müeyyide kesilmedi. Jandarmanın tuttuğu tutanaklar halen davaya dönüşmedi.
Keyfiyet söz konusu. ÇED lazım gelen değildir kararı ile inşaata başladılar. Kapasite arttırımı talep edip ÇED için başvurdular. Şayet ÇED pozitif kararı çıkana kadar evvelki izinleri ile beraber inşaata devam ettiler.
ÇED pozitif kararı çıkınca dava açtık, HES durduruldu. Yer tespiti hususunda tetkik yapıldı. Ruhsatlı alanlarının dışına çıkıp köyün merasına şantiye kurmuşlar. Ve bu mera alanına da gitmeden dinamitleri gömmüşler.
Muhtemelen ‘nasılsa tekrar geleceğiz’ diye düşündüler. O dinamitler bulunmasa ve proje esastan iptal edilseydi ne olacaktı? HES inşaatı durduktan akabinde inşaattaki görevlilere maaşlar da ödenmiyor. Bir işçi dayanamayıp dinamitlerin gömüldüğü 2. yeri köylülere söylüyor.
Köylülerin haber verdiği jandarma 25 Mart 2014’te bölgeye gelerek diğer dinamitleri de çıkardı. Yaklaşık 1300 kilogram dinamit lokumu ve fitil bulundu.” Avukat Altaş, bölgenin aynı zamanda kutsal bir mekan olduğunu, eski bir Ermeni yerleşimi olan kısımda ‘Hasan dede ve ‘şehitlik’ diye iki ayrı ziyaret yeri olduğunu belirtti.
Meraya gömülen dinamitlerin hem bu kutsal yerleri hem de köydeki vatandaşı ve doğadaki canlıları tephit ettiğinin altını çizdi. Meyvanlı - Sarıyazı Köyü Derneği’nden Hüseyin Anik de, firmanın istimlaklar yapılmadan, mera alanlarını orman olarak göstererek kaçak çalıştığını, ancak mücadele ederek santralı durdurmayı başardıklarını anlattı.
Santral durdurulduğunda köyde davullu zurnalı şenlik yaptığını ifade eden Anik, tam da o kutlamalar esnasında firmanını dinamitleri gömdüğünü belirtti.
Şirket: Sorumlusu taşeron şirket Şirket yetkilileri ise söz konusu olayla alakalı inşaatı bir taşeron firmaya verdiklerini, proje sahibinin kendileri olduğunu ancak sahada bütün gercekleşen işlemlerden taşeronun sorumlu olduğunu, kendilerinin bunlardan haberdar bulunmadığı belirtti.
Yetkililer, 25 Mart’ta jandarmanın yapmış olduğu arama neticesi gümülü olarak mevcut bulunan dinamitlerle alakalı henüz taşeron firmadan detaylı veri (bilgi) almadıklarını da anlattı.
