Erken tanı hayat kurtarır: Medicana International Samsun Hastanesi İç Hastalıkları Bölümünden Uzm. Dr. Yüksel Kaş, günümüzde erken tanı ve düzenli sağlık kontrolleriyle birçok hastalığın önüne geçmenin mümkün olduğunu vurguladı.
Toplumda yaygın olarak görülen kalp hastalıkları, kanser, hipertansiyon ve birçok hastalıkta erken tanının, tedavinin başarısını etkileyen en önemli unsurlardan biri olduğunu belirten Kaş, "Ayrıca yıllarca belirti vermeden ilerleyen ve birçok organa zarar veren diyabet gibi kronik hastalıklarda erken tanı ve düzenli kontrolün önemi bir kat daha artıyor. Bu konuda izlenebilecek en doğru yol düzenli kontroller oluyor.
Ancak günlük yaşam temposu içinde, stres, baş ağrısı, kronik yorgunluk, uykusuzluk, hazımsızlık, çarpıntı, aşırı terleme, kilo kaybı, sık idrara gitme gibi şikayetler birçok kişi tarafından göz ardı edilebiliyor. Kontroller zamansızlık bahanesiyle ertelenebiliyor” dedi.
“Hangi hastalıklar öncelikle taranıyor”
Dr. Kaş, şu bilgileri verdi: “Diyabet, kolesterol, koroner kalp hastalıkları, akciğer hastalıkları, meme, rahim ve rahim ağzı, kalın bağırsak, mesane ve prostat gibi sık görülen bazı kanserler, hepatit virüsüne bağlı karaciğer hastalıkları, osteoporoz, kansızlık gibi hastalıklar kontroller sırasında saptanabiliyor ve tedaviye başlanabiliyor.
Kontroller sayesinde iç organlarda bir takım bulguların saptanması ile kişinin sigara tüketimi, hatalı beslenme tarzı, düzenli egzersiz gibi bazı yaşamsal alışkanlıklarının öneri yoluyla değiştirmesi sağlanabiliyor.
Böylece, ileride oluşabilecek hastalıkların önüne geçilebildiği gibi, başlangıç aşamasındaki rahatsızlıkların da ilerlemesinin önüne geçilebiliyor. Tetkik sonuçlarından elde edilen veriler, koruyucu hekimlik çalışmalarına yön veriyor. Her yaş grubu için koruyucu testler var. Çıkan sonuçlara ve kişinin yaş grubuna göre de aşılama ile gerekli yönlendirmeleri yapılabiliyor.
Yine ileri yaşlar olanlarda ortaya çıkabilecek sorunlar açısından zatürre aşısı büyük önem kazanıyor. Bu nedenle özellikle 65 yaş üstünde olanlar zatürre aşısı açısından yönlendiriliyor. Ayrıca Hepatit B aşısı mümkün olduğunca her yaşta uygulanmalı.”
Kadınlar hangi yaşta hangi testleri yaptırmalı?
Kadınlar hangi yaşta hangi testleri yaptırması gerektiğine değinen Dr. Yüksel Kaş, “Kadınlarda 40 yaş öncesi, 40–50 yaş arası ve 50 yaş üstü kişilere uygulanabilecek testler farklılaşabiliyor. Ancak temel prensip hastanın risk değerlendirmesinin yapılarak, hastaya özel sağlık taraması testleri önermek.
40 yaş altında kişilerin başka ek bir riski yoksa ve önceki test sonuçları normal değerlerde çıkarsa, kolesterol, hemogram ve kan şekeri kontrollerini yılda bir defa yaptırmaları yeterli oluyor. Ayrıca kadınlar için rahim ağzı kanserinin erken tanısında son derece önem taşıyan Pap smear tetkikleri senede 1 yapılmalı, 3 kere negatif ( normal ) sonuçtan sonra aralar açılabilir.
40-50 yaş arasındaki kişilerde de yine ek bir risk söz konusu değilse kolesterol, hemogram ve kan şekeri kontrolleri, kadınlar için smear testinin yapılması gerekiyor.
Ancak, 40 yaşından sonra hem kadın hem erkek için yıllık gaitada gizli kan incelemesi önem taşıyor. Ayrıca erkeğe özel yıllık PSA kontrolü, kadına özel iki yılda bir mamografi kontrolünün de bu dönemde yapılması gerekiyor.
Uzmanlar, özelikle menopoz döneminde düzenli kontrollerle kadınların bu süreci daha sağlıklı bir şekilde geçirmesini, jinekolojik hastalıkların erken tanısı ve tedavisini, meme sağlığının korunmasını, kemik erimesi, ateş basması, sinirlilik, uykusuzluk gibi genel sağlık sorunlarının giderilebileceğini belirtiyor” diye konuştu.
50 yaş üstü kadınların yaptırması gereken testler
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Yüksel Kaş, “50 yaşından sonra özellikle bağırsak sisteminin kontrolü önem taşıyor. Bu dönemde hem kadın hem de erkekte yapılacak incelemelere kolonoskopi eklendi. En sık görülen kanser türlerinden biri olan kolon kanserinin erken tanısında kullanılan kolonoskopi çok etkili bir yöntemdir. Bağırsak kanseri en çok poliplerden oluşur.
Kolonoskopi sırasında polip saptanırsa çıkarılıyor. Poliplerin bulunmadığı durumlarda ise oluşum zaman alacağı için kolonoskopinin risk faktörlerine göre değişmek üzere 5 ile 10 yılda bir yapılması yeterli oluyor. Yılda bir kez gaitada gizli kan incelemesi önem taşıyor” şeklinde konuştu.
