2000’li yıllardan bu yana 4 farklı dönemde yasal değişikliğe gidildiği, son olarak 1 Şubat 2014 tarihi itibariyle geçerli olan ve taksitlendirmelerin 9 aya indirildiği kredi kartları kullanımına yönelik vatandaşların alışkanlıklarından vazgeçmediği kaydedildi.
İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) İşletme Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof.Dr. Hakan Yetkiner ve İEÜ Ekonomi Bölümü Doktora Öğrencisi Dilara Kılınç tarafından gerçekleştirilen “Kredi Kartı Kullanımı Üzerindeki Sınırlamalar Etkili mi?” başlıklı çalışmada, kısıtlamalara rağmen kredi kartı kullanımında artışın sürdüğü belirtildi.
İEÜ İşletme Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof.Dr. Hakan Yetkiner, 1990’lardan itibaren özellikle tüketici alışverişlerinde kredi ve banka kartlarının kullanımının arttığına dikkat çekerek, “Politika yapıcılar açısından kredi ve banka kartı kullanımının yaygınlaşmasında kayıt dışı ekonominin kademeli olarak azaltılması hedefi vardı.
Bu hedefin pozitif katkısı oldu. Ancak madalyonun bir de diğer yüzü vardı. Birincisi, hanehalklarının bir kısmı kredi kartını bilinçsiz kullandıkları için gelirlerinden fazla harcama yapmalarına yol açtı. Bugünün borcunu yeniden borç alarak ödeme yoluna gittiler.
Gelirlerinden yüksek tüketim harcamalarını sürdürmeye çalıştılar. Daha geniş bir hane halkı grubu da gelirini aşmayacak şekilde tüketim kararları uygularken, özel tasarruflar ciddi biçimde azaldı” dedi.
Alışkanlıklar Değişmedi
Türkiye’de dolaylı vergiler üzerinden gelir oluşturma zorunda olan hükümetin, bu sayede vergi toplamada önemli kazanımlar elde ettiğini aktaran Prof. Dr. Yetkiner, kredi kartına erişim kolaylığıyla birlikte hane halklarının daha fazla tüketim yapmasının önünün açıldığını ifade etti.
Prof.Dr. Yetkiner, 2008 yılında başlayan ve etkileri süren küresel finans kriz nedeniyle çeşitli önlemlerin alındığına işaret ederek, şunları söyledi:
“2000’li yıllardan bu yana 4 hukuki karar alındı.
Kredi kartı limiti, ödenmesi gereken asgari tutar miktarı, nakit çekim imkânlarının kısıtlanması ve son olarak da taksit sayısında azalmayı içeren düzenlemeler yapıldı. Ancak tüm bu kısıtlamalara rağmen kredi kartı kullanım sıklığı ve miktarında yapısal bir değişiklik bulunmuyor.
Hane halklarının kredi kartı kullanımındaki artış devam ediyor. Alışkanlık değişmedi. Kredi kartı işlem hacmi 2013 yılı Ağustos ayında 25.3 milyar Türk Lirası iken bu yılın mayıs ayında kısıtlamalardan sadece 3 ay sonra tekrar 26.1 milyar Türk Lirası’na ulaşarak eski düzeyine döndü.
Aynı şekilde kredi kartı kullanım sıklığı da 2013 Ağustos ayında 226.5 milyon iken, uygulamanın başladığı şubat 2014’te 202.4 milyona düştükten hemen bir ay sonra Mart 2014’te 228.2 milyon adete ulaşarak yükselişini sürdürdü. Haziran 2014 itibariyle işlem adedi 236.4 milyona çıktı. (İHA)
