BAYRAMLARIMIZI DA ETKİLEDİ

Uzun zamandır heyecanla beklenen Kurban Bayramı sonunda geldi, çattı. Bayram alış-verişleri tamamlandı, kurban kesimleri ve ziyaretler başladı. Sosyal medyada da bayram heyecanı paylaşılan fotoğraflarla, içeriklerle, mesajlarla görülmeye başlandı.

Sosyal medya, Kurban Bayramı'nı ve insani ilişkileri nasıl ve ne ölçüde etkiliyor? Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Murat Kırık açıkladı.

Sosyal medya uzmanı akademisyen Yrd. Doç. Dr. Ali Murat Kırık, sosyal medyanın insani ilişkileri kökten değiştirdiğini vurgulayarak; “Bunu bayramlarda da açık bir şekilde görebilmek mümkün. Yüz yüze iletişimin hiçbir şekilde tercih edilmemesi; hediyelerin, tebriklerin, mesajların Facebook, Twitter…vb. gibi sosyal paylaşım ağları üzerinden gönderilmesi insanların doğrudan teknolojinin esiri olduğunu açık bir şekilde gösteriyor.”dedi.

Özellikle mobil iletişim teknolojilerinin, akıllı telefonların yaygınlaşmasıyla birlikte insanların çeşitli uygulamalar vasıtasıyla sıcak iletişim kurmak yerine sembollerle, simgelerle, klişe haline gelmiş iletilerle bayramlaştığını; böylelikle bireylerin asosyal bir hale geldiklerini belirtti.

Sosyal medya üzerine çalışmaları olan Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Murat Kırık, yeni iletişim teknolojilerinin, sosyal medyanın ön plana çıkmasıyla birlikte özel ve anlamlı günlerin değerini kaybettiğini ifade ederek; “İnternet, sanal iletişim teknolojilerini bireylerin hayatlarına sokarak yabancılaştırdı.

Aile içi iletişimi öldürdü ve toplumsal bir varlık olan insanı olduğundan farklı bir boyuta taşıdı.” dedi. Önceleri toplu SMS’ler ile başlayan, şimdileri ise Whatsapp, Tango, Viber, Line… vb. gibi mobil iletişim uygulamalarıyla devam eden kutlama mesajlarının Kurban Bayramın da yoğun bir şekilde gönderileceğini belirtti.

Yrd. Doç. Dr. Ali Murat Kırık; sosyal medyanın iletişimsizlik sorununa yol açtığını belirterek şunları kaydetti: “Sosyal paylaşım ağları, her ne kadar kitlelerin bir arada bulunduğu yeni iletişim ortamları olarak nitelendirilse de araştırmacıların bir kısmı bu duruma eleştirel bir bakış açısıyla yaklaşmaktadır.

Sosyal paylaşım ağlarında bireyler kendi bakış açıları ile dünyayı yorumlamaktadır. Özellikle Facebook ile Twitter’da benmerkezcilik ön planda yer almaktadır. Bu da sosyal ilişkilerin zedelenmesine neden olmaktadır.

Böylelikle kişilere karşı önyargılar oluşmakta ve gündelik hayatta çok iyi iletişim kurabilen bireyler sosyal paylaşım ağlarında açık bir şekilde tartışabilmektedir. Şu unutulmamalıdır ki; sosyal paylaşım ağlarında iletilen mesajların tümünde kişisel geçmiş ve değer yargıları devreye girmektedir.”

“Nerede o eski bayramlar!” sözünün bugün çok daha iyi anlaşıldığının altını çizen Kırık; “Bugün her yaştan her kesimden birey sosyal medyaya yoğun ilgi duyuyor. Yeni iletişim teknolojilerinin günümüzdeki gibi gelişmediği ortamlarda insanlar doğrudan ev ziyaretlerinde bulunarak birbirleriyle sıcak temasta bulunuyorlardı.

Bilindiği üzere Türk örf ve adetlerine göre bayramlarda akraba, eş-dost ziyaretleri büyük önem arz etmektedir. Ancak, önceleri telefonla kutlanan bayramlar, daha sonraları SMS ile, şimdilerde ise sosyal medya ve mobil iletişim uygulamalarıyla kutlanıyor.

Yani sosyal medya geliştikçe birey sosyal hayattan kopuş sağlıyor. Bu da sosyal medyanın ne yazık ki adına yakışır bir teknoloji olmadığını açıkça gösteriyor.” şeklinde konuştu.

Günümüzde Kurban Bayramı'nın uzun bir tatil olarak algılandığını belirten Kırık, açıklamalarına şöyle devam etti: “Sosyal medya kültürel açıdan değişiklikler meydana getirdi. Örnek vermek gerekirse; kartpostal kültürünü de yok etti.

Bireyler uzaklarda bulunan eş, dost ve akrabalarına kartpostal gönderirken bugün sosyal paylaşım ağları üzerinden daha çok kurbanlık koç fotoğraflı imajlar, görüntüler gönderiyor. Kurban Bayramı'nı tatil fırsatı olarak gören insanlar ise Instragram, Vine gibi ağlarda gittikleri ortamları fotoğraflıyor ve selfie (özçekim) tarzında fotoğraf çekerek tabiri caizse nispet yaparcasına paylaşım gerçekleştiriyor. Dolayısıyla toplumumuz açısından köklü bir geçmişe sahip bayram geleneği zedeleniyor.”

ÖZELLİKLE AKRABA ZİYARETLERİ GELENEĞİ MUTLAKA DEVAM ETTİRİLMELİ

Son olarak bayramlarda küslerin barıştığını hatırlatan Kırık; “Ne yazık ki sosyal medya yalnızlaştırıcı etkisi nedeniyle bireylerin bir arada bulunmalarına bile müsaade etmiyor. Sonuç olarak herkesin özellikle de belli bir yaşın üzerinde olan bireylerin yeni iletişim teknolojilerine olan yatkınlığı düşünülmeli ve bayram tebriklerinde bu durum göz önünde bulundurulmalıdır.

Bayramlarda kişilerin önemsendiği ancak ve ancak doğrudan temasla yani yüz yüze iletişimle sağlanmaktadır. Bu nedenle eş, dost, akraba ziyaretleri geleneği mutlaka sürdürülmeli ve insanlarla sıcak iletişim kurulmalıdır. Aksi takdirde bireyler arası kopuş ve çözülmelerin yaşanacağı kuvvetle muhtemeldir.” uyarısında bulundu.(İHA)