Düzeltme:
Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde bin 700 yıllık Mithras tapınağının bulunduğu Zerzevan Kalesi, ziyaretçi akınına uğruyor.
Çınar’a bağlı Demirölçek Mahallesi yakınlarında bulunan ve Roma İmparatorluğu döneminde askeri yerleşim yeri olarak kullanılan Zerzevan Kalesi'nde Kültür ve Turizm Bakanlığı, Diyarbakır Müzesi, Diyarbakır Valiliği, Çınar Kaymakamlığı ve Dicle Üniversitesinin (DÜ) katkılarıyla 2014 yılında kazı çalışmaları başlatıldı. Yaklaşık 4 yıldır süren kazı çalışmalarında yer altı kilisesi, 400 kişilik yer altı sığınağı, konutlar ve gizli geçitler ortaya çıkarılırken, bin 700 yıl öncesine ait Mithras inancına ait bir tapınağa DA ulaşıldı.
Çalışmaların ardından bölge ziyaretçi akınına uğradı. Daha çok yerli turistlerin ziyaret ettiği Zerzevan Kalesi’ni bir haftada 20 bin kişi gezdi.
Filiz Başak ve Reşat Değer isimli yeni evli çift, evliliklerinin 4. gününde televizyondan duydukları Zerzevan Kalesi’ni ziyaret etti. Kaleyi gezip görevlilerden bilgi alan çift, gördükleri manzara karşısında hayran kaldı. Zerzevan Kalesi’ni yakınlarından ve televizyondan duyduktan sonra gezmek istediklerini ve zaman buldukları ilk an kaleye geldiklerini belirten Filiz Başak, “Yeni evliyiz, arkadaşlarımdan, çevremden duydum, televizyondan izledim ve geldim. Burası çok güzel, çok beğendim. Yeni evliyiz, bize bir gezi oldu. Çiçekleri buradan eşim topladı” dedi.
“İnsanların çekinmesi gereken bir durum yok artık”
Eşinin tedavisi için Mardin’den Diyarbakır’a gelen ve dönüş yolunda Zerzevan Kalesi yazısını görerek ziyaret eden Esra Demir, “Eşim ameliyat olacaktı, Mardin’den Diyarbakır’a geldik. Yol üstündeydi, tesadüfen tabelayı gördük ve gelmek istedik.
Burayı çok merak ediyorduk, eşim gelmek istemedi ama sonradan o da çok hayran kaldı. Bu kadar büyük ve güzel olduğunu tahmin etmiyorduk. Çok büyük ve çok güzel, çok beğendik. Burası herkesin görmesi gereken bir yer. Kötü durumlar yaşanmış olabilir fakat çok güzel yerlerimiz var bizim. Buralar çok güzel, insanların korkması, çekinmesi gereken hiçbir durum söz konusu değil” diye konuştu.
Azad Şahin isimli ziyaretçi ise, insanların artık çok rahat bir şekilde gezebildiğini söyledi. Şahin, “Mardin’e bir gezi düzenledik. Mardin’i gezdikten sonra yolda Zerzevan Kalesi’ni gördük. Burayı da gezmek istedik ve geldik. Eskiden olaylardan dolayı gelemezdik, şu anda olaylar durmuş ve biz de gönül rahatlığıyla gezebiliyoruz” ifadelerini kullandı.
“Yılda 1 milyon turist hedefliyoruz”
Zerzevan Kalesi Kazı Başkanı DÜ Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Aytaç Coşkun, kazılara ilk başladıklarında Zerzevan Kalesi’nin çok fazla bilinmediğini söyledi. Yrd. Doç. Dr. Coşkun, şunları kaydetti:
“Hem çevre tarafından hem de arkeolojik anlamda hiçbir bilgi sahibi değildik. 2014 yılında kazılara başladıktan sonra büyük keşifler ortaya çıkardık.
Birçok yapı hem yer altında hem yerin üstünde ortaya çıktı. Zerzevan Kalesi, Roma dönemi açısından oldukça önemli. Stratejik bir Roma sınır garnizonu. Bin 200 metre uzunluğunda surları, bunların yüksekliği 15 metreyi buluyor. 19 metrelik savunma kulesi ayakta hala. Mithras dinine ait yer altı tapınağı, bu Doğu Roma sınırındaki tek yapı. Gizemli bir din Mithras, sadece erkeklerin kabul edildiği bir din.
Özellikle Mithras tapınağı ile ilgili çalışmalar duyuldukça yoğun bir akış oldu. Hem çevre illerden hem de bölgelerden birçok ziyaretçi Zerzevan’da ortaya çıkardığımız yapıları gezmekte. Bu da bölgenin turizmine önemli bir katkıda bulunacaktır.
Yerli ziyaretçi sayısı çok fazla, ilerleyen dönemlerde yabancı turist sayısının da artacağını düşünmekteyiz. Yani özellikle tapınakla ilgili haberler çıktığında bir haftada yaklaşık 20 bin kişi bu alanı ziyaret etti. Zerzevan Kalesi, Doğu’nun Efes’i olarak nitelendiriliyor. Çünkü birçok yapılar hala ayakta, özellikle Roma dönemini temsil etmesi açısından oldukça önemli. Ulaşımı da çok kolay, yollar yapıldı. Özellikle turizme kazandırılması ile birlikte burayı yaklaşık 1 milyon kişinin ziyaret edeceğini düşünüyoruz.”
“Turizmin terörü yendiğini görüyoruz”
Çınar Kaymakamı İsmail Şanlı ise, 4 yıldır terör dahil her türlü gündeme rağmen buradaki kazı çalışmalarına en ufak bir ara vermeden devam ettiklerini söyledi. Kaymakam Şanlı, “Bugün geldiğimiz noktada turizmin terörü yendiğini görüyoruz.
Bu tarz çalışmalarımız arttıkça da insanlar turizmden daha fazla tanınır hale gelecek bölgemiz, insanlarımız turizmden daha fazla ekmek yiyecek. Bu da terörün var oluş gerekçesini ortadan kaldıracaktır. Zerzevan Kalesi’ne 10 günde 20 bin ziyaretçi geldi.
Bizim burası ile alakalı hedefimiz, Mardin ile Diyarbakır’a gelen bütün ziyaretçileri mutlaka görmeden gidemeyecekleri bir bölge haline getirmek. İki kentimizin de ciddi tarihi ve turistik bir potansiyeli var. Zerzevan Kalesi'nin içerisinde SİT alanının yanında bir arkeopark düşünüyoruz. Bu parkta kazı alanına gelen özellikle çocukları, öğrencilerimizi kazı alanına getirmek suretiyle tarih bilinci oluşturacak, kazı sevgisi oluşturacak, arkeolojiye ilgi duyacakları bir platform inşa etmeyi düşünüyoruz“ dedi.
