İnsanların diğer tüm memeli canlılar gibi birkaç milyon yıldan beri günde 0,25 gramdan az tuz tükettiğini ifade eden Liv Hospital Samsun Hastanesi’nden diyetisyen Aysun İpek, son 100 yılda yüksek tuz içerikli işlenmiş gıdaların tüketimindeki artış ile beraber tuz tüketiminin hızla arttığını söyledi. Aysun İpek, aşırı tuz tüketiminin insan sağlığına etkileri hakkında uyarılarda bulundu.
Dünya Tuza Dikkat Haftası sebebiyle bilgilendirmede bulunan diyetisyen Aysun İpek, “Tuz alımının azaltılması, uzun dönem kardiyovasküler hastalık ve inme riskini azaltır. Diyetle alınan tuzun 10 gramdan 5 grama düşürülmesiyle inme riski yüzde 23 ve kardiyovasküler hastalıklar riski ise yüzde 17 azaltabilir. Tuzun azaltılmasıyla her yıl 2.5 milyon kişinin ölümü önlenebilir” dedi.
“Çocuklar bile günde 6 gram tuz tüketiyor”
Birçok ülkede ortalama tuz tüketim miktarının yaklaşık 9-12 gr/gün olarak tespit edilirken, birçok Asya ülkesinde ortalama tüketilen tuz miktarının 12 gr/günden daha fazla olduğunun belirlendiğini söyleyen Aysun İpek, “Tuz alımı 5 yaş üstü çocuklarda genellikle 6 gr/gün olduğu bu değerin yaşla beraber arttığı gözlemlenmiştir. İnsanlar genetik olarak günde 0.25 gramdan daha az tuz almaya programlanmıştır.
Bu nedenle son yıllarda yüksek tuz alımı ile böbrekler yoluyla fizyolojik sistemlerde problemler oluşmaktadır. Yüksek tuz tüketiminin artmasının önemi; kan basıncını yükseltmesi dolayısı ile de kardiyovasküler hastalıklar ve renal hastalıkların riskini artırmasından gelmektedir. Yüksek tuz alımının inme, sol ventriküler hipertrofi, renal hastalıklarda ilerleme ve proteinüri oluşumunda da direk etkileri vardır.
Ayrıca asitli içeceklerin tüketimi ile dolaylı olarak obezitenin oluşumunda ve buna eşlik eden böbrek taşları ve osteoporozdaki artışta, ciddi astımların ve belki de mide kanserlerinin oluşmasında en önemli etken olduğu konusunda elde edilen veriler de artmıştır” diye konuştu.
“Aşırı tuz tüketimi kalpten ölüm riskini 2 kat artırıyor”
Diyetisyen Aysun İpek tuz tüketiminin etkileri hakkında “Tuzla hipertansiyon arasında doza bağlı dolaysız bir ilişki mevcuttur. Diyetteki tuzun azaltılması sağlık için faydalıdır. Tuz alımının azaltılması uzun dönem kardiyovasküler hastalık ve inme riskini azaltır.
Diyetle alınan tuzun 10 gramdan 5 grama düşürülmesi ile inme riskinin yüzde 23 ve kardiyovasküler hastalıkların riskini yüzde 17 azaltabilir. Kan basıncı yükseldiğinde inme riski, sistolik kan basıncının normal olarak belirtildiği 120-140 mm Hg değerinde olduğundan üç kat daha fazla riske sahiptir.
Orta ve ileri yaş yetişkinlerde inme ve iskemik kalp hastalıklarından ölüm arasında linear bir ilişki mevcuttur. Kan basıncının 20 mm Hg’ye çıkması inme ve iskemik kalp hastalıklarından ölümleri iki kat arttırır. Sistolik kan basıncının 10 mm Hg’ye düşürülmesi ise koroner kalp hastalıklarında yüzde 22 ve inmelerde yüzde 41’lik bir düşüş olur. Bu her yıl 2.5 milyon önlenebilir ölüm anlamına gelmektedir” bilgilerini verdi.
Toplumda tuz tüketiminin azaltılmasının en fazla maliyet etkin sonuçlara sahip halk sağlığı uygulaması olduğuna dikkat çeken İpek, şunları söyledi:
“Tuz tüketiminin günde 6 grama düşürülmesi, her yıl yaklaşık 2.5 milyon önlenebilir ölüm anlamına gelmekte, gıda endüstrisinin gönüllü olarak yaptığı işlenmiş gıdalardaki tuzun azaltılması sağlık harcamalarında milyonlarca doların korunması anlamına gelmektedir.”
