İlimizin başarılı Avukat ve Arabulucusu Adnan Demirkan ile haber merkezimizde bir araya gelerek faydalı olacağını düşündüğümüz hoş bir söyleşi gerçekleştirdik;
-Kendinizi tanıtır mısınız?
“1979 yılında Hakkari de doğdum. İlk, Orta ve Lise öğrenimimi Hakkari’de tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini kazandım. 2002 yılından beridir Hakkari ilinde serbest Avukatlık yapmaktayım. Ayrıca 2020 yılından beridir Adalet Bakanlığı, Arabuluculuk Daire Başkanlığı resmi siciline kayıtlı Arabulucu olarak görev yapmaktayım. Evli ve 3 çocuk babasıyım.”
-Arabuluculuk nedir? Arabuluculuk tarihi hakkında bilgi verebilir misiniz?
“Tabi. Arabuluculuk, hukuk uyuşmazlıklarında bildiğimiz klasik yargılamaya alternatif bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Arabuluculuğun tarihi çok eski olmakla birlikte meslek olarak yeni bir meslek olduğunu söyleyebiliriz.
Dolayısıyla arabuluculuk, yeni bulunmuş barışçıl bir çözüm yöntemi değildir. Yeni olan, arabuluculuğun ayrı bir kurum, usul ve meslek olarak düzenlenmesidir. Modern anlamda arabuluculuk, Amerika Birleşik Devletleri’nde 1960’lı yılların sonunda sıklıkla uygulanmaya başlanmıştır. Özellikle ticari, etnik ve dini grupların kendi aralarında uyuşmazlık çözümünde kullanılan bu yöntem, modern arabuluculuğa örnek teşkil etmiştir.
Bu alanda ABD’ de 1976 yılında yapılan bir konferasns, milat olarak kabul edilmektedir. 1990’ lı yıllarda Avrupa’da başta İngiltere ve Fransa olmak üzere diğer ülkelerde de uygulanmaya başlanmıştır. Ülkemizde ise 22 Haziran 2012 tarihinde resmi gazetede çıkarak yürürlüğe giren 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunuyla hukukumuzdaki yerini almıştır. “
-Hangi uyuşmazlıklarda Arabuluculuğa başvuru yapılabilir? Arabuluculuğa başvuru yapmak isteyen vatandaş nereye başvuru yapacaktır? Bu konularda bilgi verebilir misiniz?
“Yukarıda da belirttiğimiz üzere, özel hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuğa başvuru yapmak mümkündür. Hukuk uyuşmazlıklarının çok önemli bir kısmı arabuluculuğa uygundur. Örneğin İşçi-İşveren uyuşmazlıkları, Tüketici hukuku uyuşmazlıkları, Ticari uyuşmazlıklar, Her türlü alacak, Maddi ve Manevi tazminat davaları, Mirastan kaynaklanan uyuşmazlıklar, Kiradan kaynaklanan uyuşmazlıklar bunlara örnek olarak gösterilebilir.
Arabuluculuğa başvurmak isteyen kişiler Adliyelerde bulunan Arabuluculuk Bürolarına başvurarak uyuşmazlıkları hakkında bir Arabulucu görevlendirilmesini isteyebilirler. Uyuşmazlığın tarafı olan kişiler bizzat başvuru yapabilecekleri gibi Avukatları vasıtasıyla da başvurularını yapabilirler. Arabuluculuk Bürosu, uyuşmazlığın çözümü için bir Arabulucu görevlendirecektir.”
-Arabuluculuğa başvurmanın faydası nedir? İnsanlar niye dava yerine arabuluculuğa başvursunlar? Ne avantajı vardır?
“Arabuluculuğa başvurmanın pek çok avantajı vardır. Her şeyden önce Arabuluculuğa başvurmak herhangi bir masraf veya harca tabi değildir. Bildiğiniz üzere klasik yargılamanın her aşaması belirli bir masraf ve harca tabidir. Arabuluculukta ise böyle bir durum söz konusu değildir.
Yine klasik yargılamada davalar uzun sürmektedir. Arabuluculukta ise çok kısa bir süre içerisinde bazen bir kaç saat içerisinde anlaşma sağlanabilmektedir. Anlaşma sağlanan hususlar bir tutanak haline getirilmektedir. Buna Anlaşma belgesi diyoruz ve anlaşılan hususlarda bir daha dava açılamıyor. Uyuşmazlık çok kısa bir süre içerisinde anlaşmayla sonuçlanabiliyor.
Diyelim ki anlaşma sağlanamadı, taraflar her zaman davalarını açabilirler. Şu hususu da belirtmek isterim ki anlaşma halinde arabuluculukta her iki taraf memnun bir şekilde ayrılıyor, aslında her iki tarafta kazanıyor. Biz buna arabuluculukta kazan kazan yöntemi diyoruz.
Örneğin uyuşmazlığın bir tarafı olan işçi, alacağına çok daha erken bir sürede kavuşuyor, işveren ise işletmesini davalık ettirmeyip rahat bir şekilde önüne bakabiliyor.”
-Arabuluculukta başarı oranı nedir? Bu konuda bilgi verebilir misiniz?
“Bu konuda Adalet Bakanlığı, Arabuluculuk Daire Başkanlığının verileri mevcuttur. İhtiyari Arabuluculuklarda anlaşma oranı % 99’ dur. Dava şartı İşçi-İşveren uyuşmazlıklarında arabuluculukta anlaşma oranı % 58’ dir. Tüketici Hukuku dava şartı uyuşmazlıklarda başarı oranı %52’ dir. Ticari dava şartı uyuşmazlıklarda anlaşma oranı % 52’ dir”.
-Kimler arabulucu olabilir? İlimizde kaç tane arabulucu vardır?
“Arabulucu olmak için Hukuk Fakültesi mezunu olmak, herhangi bir meslekte en az beş yıllık kıdeme sahip olmak ve Adalet Bakanlığı tarafından yapılan sınavda başarılı olmak gerekir. Uygulamada Arabulucuların çok büyük bir çoğunluğunun aynı zamanda Avukat olarak da görev yaptığını belirtmek isterim. Şimdilik Hakkari merkezde 2, Yüksekova ilçemizde 4 ve Şemdinli ilçemizde 1 olmak üzere ilimizde toplam 7 arabulucu bulunmaktadır.”
-Arabuluculuk ile Avukatlık arasındaki fark nedir? Bu konuyu açıklar mısınız?
“Arabuluculuk da bir hukukçu mesleğidir. Avukatlık, Hakimlik, Savcılık ve Noterlik gibi. Ancak pek çok yönüyle bu mesleklerden ayrıdır. Avukatlıkta müvekkilin hak ve menfaatlerini korursunuz bir nevi müvekkilinin tarafını tutar, taraf vekilidir. Ancak Arabuluculukta bir tarafın hak ve menfaatlerini koruma söz konusu değildir. Arabulucu tarafsızdır, bütün taraflara eşit mesafededir.
Uyuşmazlık anlaşmamayla sonuçlanması halinde bir tarafın avukatlığını üstlenemez. Şu hususu da belirtmek isteriz ki, arabuluculuk sürecinde taraflar kendilerini bir avukatla da temsil ettirebilirler. Uygulamada önümüze gelen uyuşmazlıkların çok büyük bir kısmında taraflar kendilerini Avukatla temsil ettirmektedirler.”
-Son olarak eklemek istediğiniz bir husus var mı?
“Arabuluculuk aslında menfaat temelli bir alternatif çözüm yöntemidir. Arabuluculuk süreci bildiğimiz bir yargılama değildir. Anlaşma sağlanması halinde aynı konularda dava açılamaz. Arabuluculuk sürecinde uyuşmazlıkları hakkında karar verme yetkisi taraflara aittir. Tarafların istemediği ve kabul etmediği bir karar verilemez. Mahkeme aşamasında ise artık karar verme yetkisi taraflara ait değildir.
Üçüncü bir kişi olan hakim uyuşmazlık hakkında karar verecektir. Arabuluculuk sürecinde anlaşmaya varmanın tarafların menfaatlerine olduğunu belirtmek isteriz.”
