Karşılığını sonradan ödemek veya zamanında nakit olmayıp alınan malların karşılığıdır borç.
“Borç yiğidin kamçısıdır” diyordu eski başbakan ve Cumhurbaşkanlarımızdan Süleyman Demirel.
Borç her ne kadar yiğidin kamçısı bile olsa ödenebilecek borç yiğidin kamçısı durumundadır. Ödenemeyecek kadar yüksek borç yiğide külfettir, eziyettir, ezikliktir ve karşı tarafa köleliktir. Bu kurumlar için de böyledir. Aşırıya kaçan ve ödenmesinde zorluk ve güçlük olunan her borç kurumun işlevini yitirmeye, iş yapamamaya ve hizmetleri aksatmaya yöneliktir.
Borç alınan veya yapılan bir iş karşılığında kişinin veya kurumların karşı tarafa nakdi borçlanmasıdır.
Yapılan iş ve hizmet eğer borcun ödenmesini karşılayamıyorsa bu borç kişi ve kuruma külfettir.
31 Mart 2019 Yerel Seçimlerden sonra birçok belediye başkanı kendisinden önce görev yapan belediye başkanını o belediyeye bıraktığı borcu kamuoyula paylaştı. Kimisi bununla yetinmeyerek hazırlattığı büyük afişlerle bunu belediye binalarına aşırarak kamuoyunun bilgisine sundu.
Bunu Türkiye’de ilk kez Tunceli Komünist Parti Belediye Başkanı Mehmet Maçoğlu gündeme getirdi.
Arkasında diğer iller bunu örnek alarak gündemine aldı.
En son geçen hafta Hakkâri Belediye Başkanlığına BDP seçilen Cihan Karaman basın mensuplarına Hakkâri Belediyesinin Kayyum dönemindeki borçlarını açıkladı ve hazırlattığı bir afişle Hakkâri halkına duyurdu.
Buna göre Hakkâri Belediyesinin Kayyum Belediye Başkanından kalan borcu 207 milyon Türk lirasıdır.
Bunu Başkan Karaman kalem kalem sıraladı.
Yapılan hizmetler için borç olacağı tabidir. Bu borcun nerelerde kullanıldığı veya neler yapılarak bu borcun oluşturulduğu iyi değerlendirilmelidir.
Mesela Diyarbakır Belediyesine atanan kayyum başkanın sırf Belediye Makamı için aldığı mefruşat, mobilya ve başkanın özel banyosu için harcadığı meblağ eğer 2 milyon TL buluyorsa bu israftır, haramdır ve bir nevi talandır.
Belediyelere ödenen ve gelen paralar İller bankası ve hazine hisselerinden gelmektedir. Yani Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının verdiği vergilerle ödenmektedir. Bunda 81 milyonun hakkı vardır. Kısa tabirle tüyü bitmemiş yetimin hakkı vardır.
Sen bunları kişisel zevkin, şatafat ve gösteriş için yapıyor ve harcıyorsan hesap vermek zorundasın.
Diğer yandan borç ilde yapılan alt yapı içme suyu, kanalizasyon ve üst yapı olan yolların açılması ve asfaltlanması, park bahçe ve ilin kalkınmasında kullanıyorsan bu borcun ödenmesi ve olması tabiidir. Varsa fazla bir ödeme ve yapılan israf gündeme getirilir ve yetkililerden hesap tabi ki sorulur.
Atanan kayyumlar encümensiz çalışmış ancak ekibi olmadığı için atandığı belediyede seçtiği kişilerle çalışmak durumunda kalmışlardır.
Her ne kadar en son imzayı başkan atsa da yetkili görevlendirdiği kişilerdi. Yapılan işte bir usulsüzlük veya aksaklık olmuşsa başkan kadar bunlarda sorumlu olmalıdırlar.
Hakkâri için söyleyecek olursak iki buçuk yıllık kayyum başkan yönetiminde Hakkâri’de alt yapıdan üst yapıya, kent parktan çocuk parklarına ve ışıklandırılmalara kadar birçok dalda hizmet görülmüştür. Belediyede aşırı bir güvenlik durumunun uygulanışı burayı bir nevi halkın gözünde “Karakol” durumuna indirmiştir.
Her ne kadar içme suyu sorunu kesin bir çözüme kavuşamamışsa da bu yolda çok yol alınmıştı. Kanalizasyonda ve asfalt yol ve kaldırım ile istinat duvarlarında ve ışıklandırılmalarda gözle görülür çalışmalar yapılmıştı.
Yeni Başkanların bunlar hakkında bir usulsüzlük ve fazla ödeme gibi bir durumlarının tespiti durumunda yetkili mahkemelere şikâyette bulunması tabi haklarıdır.
Harcanan her kuruşta burada yaşayan vatandaşların hesap sora bilirlikleri olduğu kadar cevap aramaları da göz önünde bulundurulmalıdır.
Başkanlar vaatte bulundukları hizmetlere başlamalı, hangilerinin öncelikli olduğu ve bunlar için ödenek durumlarını da kamuoyuyla paylaşmalı ve bu konuda şeffaf olunmalıdır.
Halka inmeyen ve halka açıklanmayan, halka hesap verilmeyen her uygulama sakattır, yanlıştır ve daima bağrında soru işaretlerini bulundurur.
Bunu göz önünde bulunduracak yeni başkanlara başarılar diliyor, ilin kalkınması hususunda atacakları her adımı destekliyor ve çalışmalarını yakından gözlemleyeceğimizi hatırlatıyoruz.
