Hakkari güzel yaşamaya, kalkınmaya müsait bir bölgedir. Her alanda üretime kalkınmaya müsait bir potansiyele sahip bir ildir. Hakkari’nin 300 yıl öncesinde kendi yağı ile kavrulan ve ayakları üzerinde durabilen bir ekonomiye sahip olduğunun tarihi belgeleri vardır. Hakkari’nin üreten okuyan ve bayanlara büyük önem veren şu tarihi bilgilere bakalım. Osmanlı Sultanı tarafından Hakkari beyi Zeynel Beye Bosnalı bir hatun verilmişti.
Hatun oldukça eğitimli, bilgili bir bayandı.
Hakkari beyi önemli tarihi bir sohbetinde
Hatunu ile şöyle bir söyleyişi de bulunur.
SÖYLEYİŞİN KÜRTÇESİ:
Zeynel bey: dé beje xatün haviné çı xeşe
Xatün: Miremin haviné PAZ- REZ- EZ
Zeynel bey: Carek di dı beje Xatün be zıvıstané çı xeşe
Xatün: Miremin ZIVISTANE AGIR- DÜ XONDIN DISA EZ
Zeynel bey: Hatun yazın ne güzeldir. Diye sorar
Hatun: Beyim yazın hayvancılık yayla bağ bahçe ve ben
Zeynel bey: Peki hatun kışın ne güzeldir der
Hatun: Kışın soğuğun, karın, buzun, karşısında yakacak –okumak ve yine ben
Dikkat edilirse yaklaşık 500 yıl önce söylenen bu söyleşide şu esaslar öne çıkar.
Bölgenin özelliklerine göre 3 temel konuya dikkat çekilmektedir.
1- Yazın bağ bahçe yani tarım ve ziraat
2- Yayla yaşamı ağır basan hayvancılık
3- Kışın soğuğunda korunmak için yakacak ve okumak
4-Bu üretim dalları- okumanın yanında bayana verilen önemin açıklanmasıdır.
Kısacası hayvancılık, tarım, ziraat ile üretime verilen önemi, okuma ile de eğitime verilen önemi, toplum ve insan yaşamında bayana verilen önemi belirlemektedir. MİLADİ takvimine göre 1300’lü yıllarda beylik olan Hakkari 700 yıl kapalı bir toplum olması yanında o günkü koşullar da insan yaşamında ihtiyaç olan her şeyi kendileri üreterek elde etmişlerdir.
Dışarıya 300 yıl önce Hakkari
İran Şahının sarayına, Osmanlı sarayına Şemdinli balı ve tütünü ulaştırabiliyordu.
Fransız ve İngiliz tüccarları Şemdinli’de Seyit Taha Hazretlerinin evini ziyaret ederek Şemdinli tütünü ve balının İran’a satılmaması için bağlantılar kurarak Basra Körfezinden deniz yolu ile Avrupa’ya götürüyorlardı Şemdinli balını ve tütününü.
Çukurca’nın TİYAR ve KAZAN vadisinde yetiştirilen ipek ipliği Bursa fabrikalarında işletiliyordu 300 ila 500 yıl önce Yazar Muzaffer Erdost’un Şemdinli postası kitabında belirtildiği üzere Hakkari’nin üzümcü köyünde imal edilen simli kurşunun hammaddesi 2000 katır yükü ile Trabzon’a oradan da deniz yolu ile İstanbul ve Avrupa’ya sevk ediliyordu.Üretim ile ilgili bir çok dallar ve konular vardır Hakkari’de. Daha 1960-70’li yıllara kadar’da IRAK’A Koyun, kuzu satılmayan yıllarda Irak’ta et ve hayvansal ürün kıtlığı yaşanırdı.
Görülüyor ki 300-500 yıl önce bölge tam bir üretim deposu idi.
Okuma ve eğitim açısından HAKKARİ’DEKİ:
1- KIRMIZI KÜMBET MEDRESESİ
2- ZEYNEL BEY MEDRESESİ
3-HALEN AYAKTA KALAN MEYDAN MEDRESESİ
Hakkari ve Doğu Anadolu bölgesinin önemli yüksek okulu seviyesindeki eğitim kurumları idi. Fatih Sultan Mehmet’in Hocası Molla Güraninin (Melaye Gurani) Hakkari Medreselerinde eğitim gördüğü iddia ve rivayeti incelemeye değer bir tarihi bilgi ve de olgudur. Zamanında Şeyh- Alim ve müderris yetiştiren bu kurumlar bu günkü fakülteler ile eş değerli idi.
ŞİMDİ BU GÜNE BAKALIM
Sigara sağlığa zararlıdır diye tütün üretmek yasak ancak Amerika’nın marlboro sigarasını her yerde satmak, içmek serbest.
Sahte balın reklamı serbest
300 yıl önce ,Hakkari’de olan üretim dallarına hem özel sektörce hem devletçe ilgi destek yok veya yasak. Hayvancılıkta yayla yasağından dolayı yok denecek derecede azalmış.
HAKKARİ’DE GÜZEL YAŞAMAK İÇİN BU GÜNÜN KOŞULLARINA UYGUN MEGA PROJELERİMİZDE VARDIR: Zamanın 9. Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman Demirel tarafından gündeme ve programa alınan projeler uygulamaya geçilmesi kolay ucuz ve de yararlıdır.
Kime yararlı: bölge halkına yararlı
Devletin bütçesine yararlı
Bölgedeki 10 binlerce işsize yararlı
Bölgede üretime yönelik tesislerine yararlı
Bölgenin huzur, güven ve asayişine yararlı
Peki, neden uygulaması yok MEGA projelerimizin neden olmadığını da açıklayacağız.
Bu MEGA projelerin neden engellendiğini de araştırmalıyız.
NEDİR BAŞLIKLARI İLE MEGA PROJELERİMİZ
1- Sınır ticareti kapıları ve serbest ticaret bölgeleri
2- Hayvancılık: Hayvansal ürünlerin üretimi ve ihracatı
3- Tütün- bal- ipek böcekliği- ceviz- baden- üzüm- şeker pancarı üretim tesis ve ihracı
4- Yüksekova havaalanı
5- Dağcılık ve kış sporları turizmi serbest yaylalar
6- İsmi olan cismi olmayan yüksek okul ve fakülteler
7- Yer altı ve doğadaki tabii kaynaklarımız. Barajlar enerji sulamaya yönelik yer altı madenlerimiz.
8- VAN HAKKARİ ARASI BERÇELEN YOLU.> yarın sırası ile açıklamaları
