İlkokul 4. Sınıftan itibaren Türkçe dersi öğretmeni dilbilgisini işlerken ismin halleri üzerinde de durur. İsmin beş hailinin bulunduğunu, bunların yalın hali, i hali, e hali, de hali ve den hali olduğunu sıralar. Ve bunların bu haller üzerinden cümlede yer aldıklarını anlatır. Bunlarla cümlelerin bir anlam bütünlüğünü sağlamada yardımcı olduğunu da sıralar. Buna örnekler vererek çocuğun Türkçe dersini tam olarak kavramasını ve imla kurallarına uymaları için de uyarılarda bulunur.
Dilbilgisinde kullanılan ismin halleriyle oluşan cümleler anlam kazandırdığı gibi bu hallere uyulmayan cümlelerin bir anlam kazandırmadığı ve anlamlı bir cümlenin teşkil etmediği görülmektedir.
Demokrasilerde de bu böyle değil mi?
Haller ve olağanüstü haller diye…
Normal demokrasilerde kişi hak ve hürriyetlerini tam olarak kullanıyorken demokrasilerin kısıtlandığı ve olağanüstü yönetimlerine geçildiği dönemlerde bu hak ve hürriyetler sekteye uğramaktadır.
Demokrasilerde özellikle ya darbelerden veya darbe teşebbüslerinden sonra ülke genelinde demokrasi askıya alınarak olağanüstü hal ilan edilir. Ülkede olağan ile olağanüstü hal arasında çok farklar olduğu uygulamalarla kendini gösterir. Çoğu haklar kısıtlanır. Bu bazen aylarca ve bazen de yıllarca süregelir.
Ülkemizde 12 Eylül 1980 ihtilalinden sonra ülke genelinde olağanüstü hal ilan edildi. Yasa dışı çok işler yapıldı. Siyasi partiler kapatıldı. Çoğu siyasi partililere siyaset yasağı getirildi. On binlerce insan cezaevlerine atıldı işkencelerden geçirildi bir o kadarı da görevden alındı. Bir kısmı da yurt dışına kaçtı.
En son 15 Temmuz hain darbe girişiminden sonra ülkemizde bir kez daha yurt genelinde olağanüstü hal ilan edildi. Darbeye teşebbüs edenler tutuklandı. Bir o kadar da yurt dışına kaçtı. Kimileri hakkında da davalar açıldı.
Yedi kezdir uzatılarak uygulanan Olağanüstü halin Nisan 2018 tarihinden itibaren sekizinci kez uzatılması gündemde. Bunun için çalışmalar yapılmakta. Başta iktidardaki Ak Parti ile yavru muhalefet MHP Olağanüstü Halin tekrar uzatılması için meclise başvurmakta. Meclisteki Ana muhalefet partisi CHP ve HDP ile meclis dışındaki partiler Olağanüstüye artık gerek olmadığını, daha fazla uzatılmaması gerektiği, kişi hak ve hürriyetlerindeki kısıtlamaların ve demokratik hakların yasal sınırlar çerçevesinde kullanılması gerektiğini belirtmekteler.
Bizler yani Doğu ve Güneydoğuda yaşayanlar Olağanüstü halleri yıllardır yaşıyoruz. Olağanüstü halsiz çok az bir zamanımız oldu. Çoğu demokratik haklarımızı yerine getiremedik.
Artık demokrasinin işlemesini ve Olağanüstü halden normal olağan hale geçmek sanırım hakkımız. Bu hem Türkiye için ve hem de başta AB ve diğer demokratik ülkelere karşı bizim önemli bir kazanımımız olur.
Türkiye’de demokratik hak, kişi hak ve hürriyetleri ihlal ediliyor söylev ve uygulamalarına artık bir son verilmeli artık Olağanüstüden Olağan hale geçmeliyiz.
Haller…
Ama nasıl?
Olağan mı, Olağanüstü mü?
